Πατήστε επάνω στους οικισμούς στον χάρτη για να μεταφερθείτε στις αντίστοιχες τους σελίδας. Επίσης μπορείτε να πατήσετε επάνω στα αρχικά κάθε επαρχίας (με αραβικα νουμερα) και καθε παραδοσιακη περιοχης (με ελληνικα νουμερα) για να μεταφερθείτε στις αντίστοιχες σελίδες τους.
Η Αργολίδα χωρίζεται σε τρείς επαρχίες:
1. Άργους
2. Ναυπλίας
3. Ερμιονίδας
Επιπλέον στον χάρτη φαίνονται άλλες δύο επαρχίες:
4. Τροιζηνία
και α. Σπετσών και Ύδρας
που ανήκουν στον Νομό Αττικής
Επιπλέον υπάρχει μία παραδοσιακή περιοχή:
α. Νησιά Αργοσαρωνικού
που συνδυάζεται με περιοχές του νομού Αττικής
Περιγραφή
Αν η Αρκαδία συμβολίζει την ορεινή και τραχειά Πελοπόννησο par excellence και η Μεσσηνία και η Ηλεία την επίπεδη και ευχάριστη όψη της, τότε η Αργολίδα συμβολίζει μάλλον την ημιορεινή Πελοπόννησο. Το 1/4 του νομού είναι προσκολλημένο επάνω στον κύριο ογκό του Μωριά ενώ τα υπόλοιπα 3/4 αποτελούν την αργολική χερσόνησο που σαν χέρι προεκτείνεται με όρια τον Σαρωνικό κόλπο στα βόρεια, τον Αργολικό στα νότια και το ανοικτό Αιγαίο πέλαγος στα ανατολικά όπου φράζουν τον δρόμο τα νησιά του Αργοσαρωνικού. Προχωρόντας απο τα δυτικά προς τα ανατολικά συναντούμε τις εξής ενότητες που αναδεικνύουν την μεγάλη ποικιλομορφία του νομού:
- Κοιλάδες Άργους: στην πραγματικότητα μία συστάδα διαφορετικών περιοχών με ενωτικό στοιχείο την ορεινότητα τους, την απομόνωση τους απο τα πεδινά και τα ψηλά βουνά και τις κοιλάδες που τις αποτελούν.
- Απο την μία πλευρά έχουμε τα χωριά της Κοιλάδας του Ξεριά που αποτελούνται απο την Καρυά και τα πρώην χειμαδιά της (με κυριότερο οικισμό την Αγριλίτσα που είναι πλέον και ο μεγαλύτερος της περιοχής, τα Σπαναίικα, την Χούνη, τα Μποζιονελαίικα και άλλα), το Βρούστι, το Μάζι (Άρια) και. τα χωριά του Κτενιά (Τουρνίκι, Κρύα Βρύση, Κρυονέρι) μαζί με τα χειμαδιά τους (Φρέγκαινα, Μερκούρι, Άγιο Στέφανο και Ζόγκα). Η κτηνοτροφία και η ελαιοκαλλιέργεια κυριαρχούν εδώ, ενώ τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία δειλή τουριστική ανάπτυξη.
- Άλλη συστάδα χωριών αποτελούν τα χωριά της Πάνιτσας (Ινάχου) που είναι τα ημιορεινά/πεδινά χωριά κτισμένα στις παρυφές της εύφορης πεδιάδας της, την Στέρνα, το Κάτω Μπέλεσι (Λύρκεια) και το Καπαρέλλι. Επίσης το Άνω Μπέλεσι (Κεφαλόβρυσο) και η Δούκα Βρύση κτισμένα στον άνω ρου της Πάνιτσας στις πλαγιές του Λύρκειου όρους και του Φαρμακά. Και εδώ πάλι οι κύριες δραστηριότητες είναι η κτηνοτροφία και η ελαιοκαλλιέργεια.
- Το Γυμνό και η Τζιρίστρα, ημιορεινά χωριά κτισμένα μεταξύ της Πάνιτσας και του Φλιάσσιου πεδίου της Νεμέας. Το Γυμνό είναι κτισμένο στο τέλος του Φλιάσσιου πεδίου και κανονικά θα έπρεπε να ανήκει στην Νεμέα ενώ η Τζιρίστρα είναι ένας μικρός εγκατελελειμένος οικισμός κτισμένος σε μία απο τις κύριες πηγές της Πάνιτσας στις πλαγιές του όρους Φαρμακά. Στο Γυμνό υπάρχουν εξαιρετικοί αμπελώνες και καλλιεργούνται ελιές και στα δύο χωριά.
- Το καρστικό πεδίο της Αλέας που αποτελείται απο το Μπουγιάτι (Αλέα), το Τάτσι (Εξοχή), την Σκοτεινή, τον Άγιο Νικόλαο και την Φρουσιούνα. Περιβαλλόμενα απο τις ψηλές και συχνά χιονοσκέπαστες κορυφές του Αρμενιά (Τραχύ όρος), του Λύρκειου, του Ολίγυρτου και του Φαρμακά όλα τα χωριά αυτά έχουν εγκατελειφθεί εκτός απο την Σκοτεινή. Συνορεύουν πιο άμεσα με την ορεινή Κορινθία και την Αρκαδία παρά με την Αργολίδα. Η κύρια καλλιέργεια είναι το αμπέλι και δευτερευόντως η κτηνοτροφία, τα μήλα και τα καρύδια. Το Μπουγιάτι και το Τάτσι είναι αρβανιτοχώρια.
- Ο Αργολικός κάμπος: μία μικρή αλλά εύφορη και εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη πεδιάδα, που δημιουργήθηκε απο τις προσχώσεις των βουνών που την περιβάλλουν (Αρτεμίσιο, Κτενιάς, Αραχναίο και Φαρμακάς). Εδώ βρίσκονται οι μοναδικές πόλεις του νομού, το Άργος και το Ναύπλιο και διάφορες σημαντικές κωμοπόλεις (Νέα Κίος, Κουτσοπόδι, Μέρμπακας [Αγία Τριάδα], Κοφίνι [Τίρυνθα], Τολό). Το μεγαλύτερο μέρος της πεδιάδας καλύπτεται απο εσπεριδοειδή που καλλιεργούνται υπερεντατικά. Η καλλιέργεια αυτή αναπτύχθηκε μόλις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκάνε τον κάμπο απο τις πλουσιότερες περιοχές της χώρας, όμως έχει ατονίσει τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της έλλειψης νερού και των χαμηλών τιμών. Τα περισσότερα χωριά πλήν της Νέας Κίου, των χωριών νότια του Άργους, του Άργους και του Ναυπλίου ανήκουν στα αρβανιτοχώρια.
- Ως προέκταση του Αργολικού κάμπου είναι ο κάμπος των Ιρίων και τα τρία χωριά που τον περιβάλλουν: Ίρια, Κάντια, Καρνεζαίικα. Δεν υπάρχουν πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις αλλά όπου υπάρχουν είναι πολύ εύφορες. Η περιοχή παραδοσιακά ήταν γνωστή για τις αγκινάρες της αλλά έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια προς τα μαρούλια και τον τουρισμό.
- Το Λεκανοπέδιο του Λυγουριού: μία μικρή λεκάνη σχετικά επίπεδης γης που βρίσκεται μεταξύ του όρους Αραχναίου στα βόρεια και διάφορων ξερών λόφων στα νότια. Παρά το ήπιο ανάγλυφο η περιοχή είναι τραχειά με πολύ πέτρα και παλιότερα υπέφερε απο την λειψυδρία. Σημαντικότερος οικισμός, σχεδόν ο μοναδικός αξιόλογος, αποτελεί η κωμόπολη του Λυγουριού που ανάγεται στην Βυζαντινή εποχή και γειτνιάζει με το Ασκληπιειό της Επιδαύρου. Άλλος αξιόλογος οικισμός είναι το Μετόχι Αγίου Δημητρίου που αναπτύχθηκε μεταπολεμικά. Παλιότερα πιο σημαντική ασχολία ήταν η κτηνοτροφία, ενώ πλέον μονοπωλεί την περιοχή η ελιά ποικιλίας Μανάκι που έχει γίνει και προιόν ΠΟΠ.
- Αραχναίο όρος: μεγάλο βουνό σε εμβαδόν αλλά μικρό σε ύψος το Αραχναίο είναι στην πραγματικότητα ένας μεγάλος πετρώδης, ξερός και άδενδρος όγκος μεταξύ Κορινθίας και Αργολίδας. Παρά την πτώχεια του εδάφους και του κλίματος οι περισσότεροι οικισμοί εδώ κατοικούνται σε αντίθεση με άλλους ορεινούς οικισμούς σε πολύ πιο εύφορα βουνά. Τα κεφαλοχώρια της περιοχής είναι οι Λίμνες και το Χέλι (Αραχναίο) ενώ αξιόλογα χωριά αποτελούν το Μπερμπάτι (Προσύμνη), που γειτνιάζει με τον Αργολικό κάμπο, το Σοφικό, το Αγιονόρι, το Στεφάνι, το Αγγελόκαστρο και ο Άγιος Δημήτριος στην Κορινθία. Κύρια ασχολία ήταν και είναι η κτηνοτροφία. Όλα τα χωριά απο την πλευρά της Αργολίδας είναι αρβανίτικα.
- Επιδαυρία: Παραθαλάσσια αλλά και ημιορεινή περιοχή στα βορειοανατολικά της Αργολίδας που συνορεύει στα βόρεια με την Κορινθία. Πρόκειται για μία πολύ μικρή περιοχή που διαθέτει μόνο τρείς οικισμούς. Η Αρχαία Επίδαυρος είναι κτισμένη στην ίδια θέση με την ομώνυμη αρχαία πόλη και είναι παραθαλάσσιος οικισμός με κάποια τουριστική κίνηση. Η Πιάδα (Παλιά Επίδαυρος) είναι το παραδοσιακό κεφαλοχώρι της περιοχής κτισμένο στις πλαγιές ενός στενού φαραγγιού. Η Δήμαινα είναι ένα αναπτυσσόμενο χωριό στην μέση μίας μικρής πεδιάδας. Η περιοχή έχει ήπια τουριστική ανάπτυξη στα παραθαλάσσια και ζει κυρίως απο την γεωργία.
- Το Οροπέδιο της Τραχειάς: Ένα μεγάλο αραιοκατοικημένο οροπέδιο μεταξύ των βουνών Ορθολίθι, Δίδυμο και Αδέρες. Παρά την μεγάλη έκταση του, την σχετικά καλή σύσταση του εδάφους και την ύπαρξη νερού η περιοχή ήταν ανέκαθεν αραιοκατοικημένη. Αντίθετα απο τα καρστικά οροπέδια της δύσης το οροπέδιο εδώ αποτελείται απο κυματιζόμενους λόφους και έχει αρκετή γραφικότητα. Υπάρχουν διάφοροι μικροί κτηνοτροφικοί οικισμοί διασκορπισμένοι στο οροπέδιο, κύριοι όμως οικισμοί (δεν έχουν το μέγεθος χωριού) είναι η Τραχειά, το Κολιάκι και ο Καρατζάς. Η περιοχή είναι κτηνοτροφική και αποτελείται κυρίως απο χέρσα χωράφια και ελαιώνες.
- Ερμιονίδα: το νοτιοανατολικό άκρο της Αργολίδας που ακόμη και σήμερα είναι απομονωμένο απο την Αργοναυπλία. Παλιότερα κυριαρχούσε η ναυτιλία στην περιοχή η οποία και διατηρούσε στενές επαφές με την Ύδρα και τις Σπέτσες, η παρακμή ωστόσο του τομέα αυτού στον 20ο αιώνα οδήγησε την περιοχή στον τουρισμό. Το τοπίο είναι γενικά ομαλό και ευχάριστο αν και η περιοχή είναι απο τις πιο θερμές και ξηρές της χώρας. Η Ερμιονίδα είναι εξολοκλήρου αρβανίτικη.
- Ημιορεινή Ερμιονίδα: Αποτελείται απο τρία χωριά της Ερμιονίδας που βρίσκονται σε υπερηψωμένα λεκανοπέδια στις πλαγιές του όρους Δίδυμο. Μεγαλύτερο χωριό είναι τα Δίδυμα κτισμένα στο κέντρο του ομώνυμου λεκανοπεδίου που είναι χωριό μεγάλο και ευχάριστο στην όψη. Τα άλλα δύο χωριά είναι το Ηλιόκαστρο και το Λουκαιτι. Κύρια ασχολία είναι η κτηνοτροφία και δευτερευόντως η ελαιοκαλλιέργεια. Τα λεκανοπέδια είναι σχετικά επίπεδα αλλά πετρώδη, άγονα και υποφέρουν απο την λειψυδρία.
- Ερμιονίδα: Η κατεξοχήν Ερμιονίδα είναι μία μικρή χερσόνησος που προεκτείνεται απο την κύρια αργολική προς τα νότια. Κεντρικός οικισμός (κυριολεκτικά στο κέντρο) είναι η κωμόπολη του Κρανιδίου κτισμένη στις βόρεια πλαγιές ενός λόφου. Σημαντικός επίσης οικισμός είναι η παραθαλλάσια Ερμιόνη, ανατολικά του Κρανιδίου που παλιότερα αποτελούσε τον κύριο λιμένα του. Άλλοι οικισμοί είναι το Πορτο Χέλι, η Κοιλάδα και διάφοροι μικροί νότια του όρους Αδέρες με πιο σημαντικό την Θερμησία. Η περιοχή χαρακτηρίζεται απο το ήπιο τοπίο της. Πιο σημαντική δραστηριότητα αποτελεί ο τουρισμός, με αρκετές καλλιέργειες ελιάς, ροδιού και εσπεριδοειδών.
- Τροιζηνία: αν και η περιοχή της Τροιζήνας ανήκει επίσημα στην Αττική παραδοσιακά, γεωγραφικά και πολιτισμικά είναι τμήμα της Αργολίδας. Αποτελείται απο μία μικρή παραθαλάσσια κοιλάδα βόρεια του Αδερές με κύριο οικισμό τον Γαλατά, που ανήκει στον Πόρο, και επικουρικούς οικισμούς τον Δαμάλα (Τροιζήνα) και την Καλλονή. Η περιοχή πλέον είναι αρκετά τουριστική, διαθέτει πολλά εσπεριδοειδή και ελιές. Η περιοχή είναι αρβανίτικη.
- Μέθανα: ηφαιστιογενής χερσόνησος που προεκτείνεται βόρεια της Αργολικής. Η χερσόννησος αυτή είναι απο τις πιο γραφικές τοποθεσίες της Πελοποννήσου με πολύ πράσινο και αμέτρητες πεζούλες και μικρούς οικισμούς διασκορπισμένους στις απότομες παλγιές της. Ο πιο γνωστός οικισμός είναι τα Μέθανα όπου βρίσκονται τα διάσημα λουτρά.
- Νησιά Αργοσαρωνικού: περιοχή που επίσης ανήκει διοικητικά στην Αττική αλλά είναι παραδοσιακά τμήμα της Αργολίδας. Αποτελούνται απο τρία κύρια νησιά: Σπέτσες, Ύδρα και Πόρος. Η άγονη και τραχειά γη των νησιών αυτών ώθησε απο πολύ νωρίς τους άντρες στην ναυτιλία και κατάφεραν να αναπτυχθούν πολύ απο τον 18ο αιώνα και έπειτα. Εκείνη την εποχή κτίστηκαν σπουδαία αρχοντικά που κοσμούν τα νησιά αυτά, τα οποία παρήκμασαν μετά το 1900. Η περιοχή πλέον ζει απο τον τουρισμό υψηλής ποιότητας και απευθύνεται κυρίως στις υψηλές τάξεις των Αθηνών. Η περιοχή είναι αρβανίτικη.