Κυριακή 5 Μαϊου, ημέρα του Αγίου Πάσχα των Ορθοδόξων Χριστιανών αποφασίσαμε να κάνουμε μια βόλτα στον αγαπημένο μας Πάρνωνα, αυτή τη φορά στη Λακωνική του πλευρά.
Το χωριό Χρύσαφα (που μπορεί να είναι ουδέτερο πληθυντικού, δηλ. τα Χρύσαφα αλλά και θηλυκό ενικού, δηλ. η Χρύσαφα, δεν έχει ακόμα διασαφηνιστεί το γένος και ο αριθμός της ονομασίας) είναι χτισμένο σε υψόμετρο 550 μέτρων σε μια δυτική πλαγιά του Πάρνωνα, 15 περίπου χιλιόμετρα ανατολικά της Σπάρτης. Βασική καλλιέργεια του χωριού, όπως άλλωστε και στην ευρύτερη περιοχή, είναι η ελιά. Ολόγυρα το χωριό περιβάλλεται από λόφους, όπου ευδοκιμεί το πουρνάρι, ως συνήθως μετά από μια καταστρεπτική πυρκαϊά, όπως αυτή του 2021 (η χώρα αυτή πρέπει να έχει μια κατάρα, σοβαρά μιλάω, δεν είναι δυνατόν να καίεται συνέχεια αλλά κανείς να μην κάνει τίποτα γι’ αυτό, είτε προληπτικά είτε κατασταλτικά).
Το χωριό χτίστηκε ανάμεσα στο 12ο και 13ο αιώνα και τη μεγαλύτερη ακμή του την γνώρισε κατά τον 17ο αιώνα, χάρη στο κερδοφόρο εμπόριο μεταξιού. Οι κάτοικοι το 1770 συμμετείχαν στην αποτυχημένη επανάσταση των Ορλωφικών, με αποτέλεσμα το χωριό να πυρποληθεί από τους Οθωμανούος και να αναγκαστούν να καταφύγουν στην Ύδρα, όπου ασχολήθηκαν με το εμπόριο και έλαβαν μέρος, αργότερα, στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τελικά, επέστρεψαν μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, το 1830.
Τα Χρύσαφα είναι κοιτίδα του αγωνιστή της Επανάστασης Θεοδοσίου Αποστόλη και του κληρικού και φιλικού Ιγνατίου Ουγγαροβλαχίας.
Στο χωριό υπάρχουν αρκετά αξιόλογα πέτρινα σπίτια, μάρτυρες μιας αλλοτινής εποχής που το χωριού είχε κατοίκους και ευμάρεια.
Το χωριό διαθέτει και αρκετές όμορφες, πετρόκτιστες εκκλησίες, όπως η Παναγία Χρυσαφίτσσα και η Κοιμήσεως Θεοτόκου.
Για ακόμα μια φορά διαπιστώσαμε ότι το χωριό είχε αδειάσει πλέον από κατοίκους και παρότι ήταν Κυριακή του Πάσχα δεν διαπιστώσαμε μεγάλη προσέλευση διακοποδούχων, ώστε να μπορέσουν, έστω και πρόσκαιρα, να γεμίσουν το κενό. Το χωριό άρχισε να εγκαταλείπεται μετά τον πόλεμο, και οι περισσότεροι ντόπιοοι ξενιτεύθηκαν στις Η.Π.Α., Καναδά και Αυστραλία. Φαίνεται, παντως, ότι η μοίρα των χωριών της Ελλάδας είναι πλέον προδιαγεγραμμένη, εκτός αν συμβεί ένα θαύμα, από αυτά που ούτε τολμάμε να ονειρευόμαστε πλέον αφού είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτός ο υπέροχος τόπος δεν εκτιμάται όσο θα έπρεπε από τους κατοίκους του.
